Doorgaan of Stilstaan

Tijdens de workshop "Doorgaan of Stilstaan" werd een indringend gesprek gevoerd over de balans tussen het ondersteunen van een dierbare en het bewaken van de eigen grenzen. Een deelnemer deelde zijn ervaring over de langdurige steun die hij biedt aan een ex-partner die kampt met psychische problemen.

Een vriendschap onder druk
“Een ex van mij is een vriendin geworden. Het gaat niet goed met haar geestelijke gezondheid. Ze heeft weinig netwerk. Soms belt ze me vaak. Dan ben ik klankbord. Dan voelt het als: ben ik alleen daar voor?”
De deelnemer beschreef hoe deze situatie al jarenlang speelt en hoe de mogelijkheden van zijn vriendin steeds kleiner worden. Ook ervaart hij dat hulpverleners haar niet goed begrijpen:
“Haar mogelijkheden worden steeds kleiner. Hulpverleners snappen haar probleem ook niet. Het zijn lange gesprekken. Minimaal een uur.”

Andere deelnemers herkenden de zwaarte van deze situatie. Eén van hen reageerde:
“Je neemt wel heel veel verantwoordelijkheid.”

De last van verantwoordelijkheid
De deelnemer erkende dat de situatie veel van hem vraagt, maar gaf ook aan dat hij de situatie bewust zo heeft ingericht:
“Ik heb het wel goed afgebakend. Het zuigt me niet leeg, maar het is wel eenrichtingsverkeer. Ik weet dat het me energie kost.”

De groep reflecteerde hierop en stelde kritische vragen:

“Wat wil jij?”
“Je bent niet verantwoordelijk voor haar leven.”
“Hoe zou het zijn om hier een streep onder te trekken?”
De deelnemer benoemde dat hij rust zou ervaren als zij passende hulp zou krijgen:
“Dat ze hulp krijgt, dan heb ik rust.”

Een ander deelde zijn eigen ervaring met een vergelijkbare situatie:
“Ik was voor iemand een emotionele stortplaats voor haar ellende. Ik voelde me schuldig als ik haar niet hielp. Maar toen dacht ik: je kunt je niet eeuwig schuldig voelen, dus ik liet de telefoon overgaan.”

Dit gaf stof tot nadenken: in hoeverre is er een grens tussen zorgzaamheid en het overnemen van verantwoordelijkheid voor een ander?

Tussen machteloosheid en bewuste keuze
De deelnemer gaf aan dat hij zijn rol heeft geaccepteerd, maar dat het niet gemakkelijk is:
“Mijn gereedschapskist raakt wel leeg, maar ik wil haar bijstaan. Er blijft alleen luisteren over, maar ze heeft meer nodig.”

Daardoor blijft de machteloosheid bestaan, vooral omdat de reguliere hulpverlening tekortschiet en zelfs alternatieve paden weinig effect hebben gehad:
“Ik maak me zorgen, omdat er geen goede hulpverlening is. Dan komt ze in het hokje met medicijnen. We hebben ook de alternatieve weg bewandeld. Ook zij zitten met hun handen in het haar. Ik voel me er machteloos in.”

Een andere deelnemer benoemde de ongelijkheid in de relatie. Toch was de deelnemer niet van plan om zich volledig terug te trekken:
“Dat kan ik doen als er voor haar een oplossing is. En ik ben gelovig. Je moet je broeders en zusters steunen in moeilijke tijden.”

Daarnaast benoemde hij dat de vriendschap hem ook iets heeft gebracht:
“Ze heeft me eerder dingen gegeven die ik niet doorhad. Ze heeft me geleerd wat vriendschap is. Ze kijkt dwars door je heen, iets waar een therapeut jaloers op zou zijn.”

Hiermee werd de kern van het dilemma blootgelegd: zorgen voor een ander kan waardevol zijn, maar het vraagt voortdurend om bewuste keuzes en het bewaken van grenzen.

Reflectie en wijsheid
Dit gesprek bracht waardevolle inzichten naar voren, zowel op persoonlijk als op een breder niveau. De volgende reflecties bleven hangen:

-Zorgzaamheid versus verantwoordelijkheid: Wanneer help je iemand echt en wanneer neem je iets over wat de ander zelf zou moeten dragen?
-Machteloosheid en acceptatie: Hoe ga je om met de frustratie dat iemand niet de hulp krijgt die nodig is?
-De waarde van vriendschap: Zelfs in een scheve relatie kan er iets waardevols ontstaan.

Eén uitspraak vatte de wijsheid van het gesprek mooi samen: “Het gaat om een bewuste keuze.”

Deelnemers reflecteerden hoe belangrijk het is om niet automatisch in een rol te blijven hangen, maar actief te kiezen hoeveel steun je kunt geven zonder jezelf uit te putten.