Kunst Met Een Verhaal

Van destructie naar herstel: borduren tegen de waanzin in.

Jannemiek Tukker verscheurde haar eigen schilderijen tijdens een psychose. Door de scheuren weer te herstellen werkt ze ook aan eigen haar herstel. Haar werk is te zien bij Galerie Beeldend Gesproken in Amsterdam.

 

tukker 2


Aan welk schilderij ben je het meeste gehecht?
Ik had op een gegeven moment alles kapot gemaakt. In het ziekenhuis dacht ik: zal ik alles weggooien? Maar dat vond ik toch wel zonde want ik had daar tien jaar hard aan gewerkt. Toen ben ik eerst een klein schilderij gaan herstellen. Ik heb wat geprobeerd. En toen ben ik met borduurgaren begonnen. Want dat leek mij het meest geschikt. Uiteindelijk heb ik een van mijn favorieten ‘Samen Dromen Twee’  hersteld. Nu heet het: ‘In Vogelvlucht, in Vrijheid’. Dat was voor mij een stimulans om door te gaan, om alle waanzin te herstellen. Ik weet niet of het me gaat lukken om ze allemaal te herstellen.

 

Wat was het uitgangspunt voor het maken van dit schilderij?
Ik had eerst een ander schilderij gemaakt 'Samen Dromen Een', dat ging over genezing. Dat stelde een figuur voor dat helemaal omwonden was door de haren van andere mensen. Ik kreeg het idee om daar voelsprieten van te maken: gedachtes van mensen die alle kanten op gaan. Want als we samen dromen creeren we samen de cultuur. Dan stelt die vogel de cultuur voor. Nu heet het ‘In Vogelvlucht en in Vrijheid’.  Iemand uit het ziekenhuis afkomstig uit Armenie vond het namelijk op vrijheid lijken. Dat vond ik een mooi gegeven, want hij was een vluchteling.En verder als je aan het dromen bent, kun je alle kanten op gaan. En dat kan in een vlucht en in vrijheid gaan. Het is de vrijheid van elke cultuur om zelf te dromen hoe ze willen worden. Eerder had ik een schilderij gemaakt over genezing. dat je met zijn allen over herstel droomt. Uiteindelijk is dat een meer droom geworden over cultuur en niet zozeer over genezing alleen.

tukker 4

Op een gegeven moment heb je je schilderijen verscheurd?
Ik heb dat in een opwelling gedaan; ik vond toen dat het moest. Het was een stem die dat zei, maar achteraf denk ik dat het iets anders was. Ik heb in een opwelling al die dingen kapot gemaakt met een schroevendraaier en dat luchtte erg op. Het was allemaal materie en ik wilde een geestelijk leven hebben. Achteraf gezien was dat onzinnig want het geestelijke leven bestaat uit de gratie van materie. Die combinatie heb je altijd nodig: materie èn geestelijk leven. Je kan nooit alleen het een of het ander naleven.

Naar mijn idee had ik toen geen psychose maar een conflict dat ik uit moest werken. Door het beoefenen van yoga ben ik veel zaken uit mijn jeugd tegen gekomen die ik nu allemaal moet oplossen. Andere mensen hoeven dat niet, ze hebben gewoon een fijne jeugd gehad en zijn goed er doorheen gerold. Dat heb ik zelf allemaal opgerakeld, en dat geeft nu wrijving met mijn omgeving. Men beschouwt mij als psychotisch, terwijl ik mijzelf zie als iemand die een conflict moet oplossen.

 

Hoe lang werk je aan het herstellen van zo’n doek?
Dat verschilt heel erg. Het ligt er aan hoe groot de scheuren zijn en ook hoe strak ze gespannen moeten worden. Want ik moet ze weer helemaal opnieuw opspannen. Dat moet voorzichtig. Eerst maak ik ze op een grove manier aan elkaar en dan krijg ik een idee hoe ik het op wil lossen. Vervolgens haal ik alles weer uit elkaar en doe ik het stukje voor stukje. Het kan het zijn dat ik er wel drie maanden over doe, over één werk !

 

Van tijd tot tijd exposeer je. Wat voor reakties krijg je op je werk?
De meeste mensen vinden het heel mooi. Daar word ik heel blij van. Dan kan ik werk verkopen en dat geeft jezelf een zetje. Maar de werken die niet verkoopbaar zijn, die zware werken, die vind ik zelf ook heel belangrijk. Mensen reageren daar verdeeld op.

Heb je iets met Aboriginal Art of lijkt je werk daar toevallig op?
Ik kende het niet voordat ik mijn werk ging maken, maar er zijn wel overeenkomsten zoals de ‘droomcultuur’. Ik denk dat dat een universeel gegeven is. Ik zie mijn werk meer als Outsider Art. Dat is voor mij een geuzennaam, want ik hoef niet bij de ‘mainstream’ te horen. Maar ik voel me ook niet deel van een bepaalde minderheid.

Kunst met de grote K, daar heb ik zo mijn twijfels over. Dat is heel commercieel en voor mij hoeft kunst dat juist niet te zijn. Bijvoorbeeld werken van Damien Hirst of Andy Warhol, die kunnen wel mooi lijken, maar dat is gewoon puur business. Het is geen kunst die echt geleefd is. Wat me dan meer inspireert zijn de werken die vroeger in de inrichtingen gemaakt zijn. Van mensen die ernstig psychotisch waren en die gewoon echt heel indrukwekkend waren.

Heeft het schilderij verscheuren te maken met een innerlijk conflict tussen materie en geest?
Ja, dat heeft er zeker mee te maken gehad. Ik wilde niet erkennen dat ik een lichaam heb, dat moet eten en verzorgd moet worden. Na verwaarlozing in mijn jeugd moest ik mezelf weer aanleren om mijn lichaam te onderhouden. 


Is het herstellen van je schilderijen tevens een herstel van jezelf?
Ja, het is niet alleen een materieel herstel, maar ook een geestelijk herstel. Als het dan lukt ben ik blij en gelukkig, dus daar groei ik van. Het is natuurlijk heel tragisch wat er is gebeurd en als je dat mag herstellen is dat heel mooi. Ik wil het litteken laten zien, want daardoor wordt het nog waardevoller. Als je gehavend door iets heen komt, wil dat niet zeggen dat je er dan lelijker of slechter van wordt. Het kan ook iets toevoegen. Het gouden randje eigenlijk, wat de Japanners 'kintsugi' noemen. Dat is de kunst om de breuklijnen van gebroken porselein met goud aan elkaar te lijmen.

Het is alsof die vogel iets loslaat
Ja, het is gewoon een vorm van loslaten, dat is iets wat je ook leert bij yoga. Dat je je niet moet vastbijten in een probleem. Je moet het wel onderzoeken, maar op een gegeven moment moet het afgelopen zijn.

Copyright afbeeldingen : Jannemiek Tukker, 2020.
Galeriewww.beeldengesproken.nl

 

tukker 3

 

tags: 

Overal in de stad fiets je nu langs posters van het Van Gogh Museum met de kop Painting as a Last Resort.  Wat zou dat zijn? Het blijkt te gaan om Matthew Wong een Canadese kunstenaar die kampte met diverse mentale problemen en kunst als zijn laatste toevluchtsoord zag. In zijn korte leven schilderde hij een indrukwekkend oeuvre bij elkaar. 

matthew wong

tags: 

Bruce Springsteen is na jaren weer op tournee met zijn E Street Band, waarbij hij ook Nederland aandeed. Hij staat bekend als een onvermoeibare rocker, die met zijn muziek positieve energie in de stadions pompt. Maar de popster toont ook  zijn kwetsbaarheden en heeft zelf periodes van depressie doorgemaakt.

 

00000000 promised land

 

 

tags: 

Als tekenaar Peter Vos, zich overspannen voelt, trekt hij zich een tijdlang terug in de natuur. Door het maken van een Vogeldagboek vindt hij structuur en komt hij weer uit het dal. Natuurtekenen als therapie.

 

 

tags: 

Museum voor Modern Realisme MORE belicht een serie tekeningen die Jan van Herwijnen ruim een eeuw geleden gemaakt heeft. 'Tekenen uit Mededogen' is de titel. Het gaat om portretten van zijn hand van mensen uit een psychiatrische inrichting. Het project heeft tot het eigen herstel van de kunstenaar geleid en destijds bijgedragen aan de emancipatie van de psychiatrie.

jan van herwijnen

tags: 

We keken er op jarenlang op uit, maar er viel niets te zien: de binnenplaats van het SCIP-pand aan de Keizersgracht. De leegte is nu opgevuld met een grote wandschildering. Vooral op zonnige dagen zie je hoe mooi de heldere kleuren zijn. Een gesprek aan de keukentafel met de makers Rudy Bosman en Sue Armstrong over het ontstaansproces van dit kunstwerk.

thumbnail_IMG_6346

 

tags: 

Sara Houtkooper heeft momenteel een expositie van haar werk rond het thema ‘Identiteit’ op de locatie Keizersgracht 252 van SCIP. Tijdens het ophangen van haar werken in de Tuinkamer kwamen we op het idee om op een later moment uitgebreider over de achtergrond van haar kunst te praten.

 

Sarah Mattenkloppers1

tags: 

Jannemiek Tukker verscheurde haar eigen schilderijen tijdens een psychose. Door de scheuren weer te herstellen werkt ze ook aan eigen haar herstel. Haar werk is te zien bij Galerie Beeldend Gesproken in Amsterdam.

 

tukker 2

tags: 

Op een herfstdag spreken we op het SCIP-kantoor met de Amsterdamse kunstenares Judith Ockeloen over haar leven en werk. "Pas op mijn 57ste ben ik naar de kunstacademie gegaan: de Wackers Academie. Daarvoor heb ik altijd veel bij buurthuizen getekend met name modeltekenen. De leraar zei altijd: “Ik hoef jou geen les te geven” terwijl ik wist dat ik nog een hoop te leren had."

ockeloen 0

tags: 

'Vincent is de enige waarvan je geen 1,5 meter afstand hoeft te nemen. Kom dichterbij om zijn werk te bekijken'. Met deze woorden attendeert het Van Gogh Museum me op de portretexpositie 'In the Picture'

1200px-Vincent_van_Gogh_-_Zelfportret_met_verbonden_oor_(Van_Gogh_&_Japan)

tags: 

Acht jaar lang reed Deborah Alma met haar vintage ambulance naar festivals, conferenties, scholen en bibliotheken in Engeland. In dit voertuig schreef zij gedichten voor, met de bedoeling de stemming van mensen gunstig te beïnvloeden.

Deborah Alma portrait photo

tags: 

In zijn boek "Liefde in Tijden van Duisternis' beschrijft Ralph Mulder zijn langdurige gevecht met zijn ziekte.  Daarin kreeg hij onvoorwaardelijke steun van zijn vrouw. 'Door haar kreeg ik weer lichtjes in mijn ogen'

persfoto

tags: 

Bart Berkhout (63) over zijn deelname aan het Inloop- en Coachingatelier van Cultuurhuis Wherelant in Purmerend.

bart12

tags: 

Het lukte Ingrid jarenlang om goed te functioneren in de zorg. Tot zij op middelbare leeftijd plotseling een burn-out kreeg. Pas nu komt zij toe aan zorg voor zichzelf.

ingrid

tags: 

Een interview met Silvia Koning. Over het spiegelen van onrecht, het spiegelen van ideeën, van de ander en van jezelf

000 silviajpg

tags: 

Mathisse Arendsen lijdt aan een Dissociatieve IdentiteitsStoornis (DIS) als gevolg van een traumatische jeugd. Het schilderen is voor hem een enorme steun:"Zonder kunst zou ik waarschijnlijk draaideurpatiënt geweest zijn".

Mathisse1

tags: 

We zijn op bezoek bij Max Carper (27) in zijn huis in Assendelft. We willen hem interviewen over zijn schilderkunst, maar hij komt met een object. Het lijkt op een hoofd van een T-Rex.

tags: 

Gil is succesvol als danser en wint de internationale danswedstrijd Juste Debout. Na zijn psychose heeft dit succes echter weinig waarde voor hem. Die vindt hij uiteindelijk in het geven van danstherapie aan anderen. 

242126567_274234874534579_3374179963217677199_n

tags: 

We ontmoeten Rik Oskam op een herfstdag in het SCIP pand aan de Keizersgracht. Hij heeft een map met met werk meegenomen en we praten over het ontstaansproces van zijn kunst. 

tags: 

We ontvangen kunstenaar Gert op de zolderkamer van Ervaringswijzer en praten over zijn werk. Hij heeft zowel foto's als originelen bij zich.

tags: 

De vriendschappelijke maar soms uitdagende relatie tussen de Gwen en Carlijn vormt de basis voor hun muziek en teksten. Deze 'Rappende Meiden' combineren lichtvoetige klanken met indringende woorden.

tags: